Magia watykańskiej mozaiki

MOZAIKA: Studio mozaiki, które znajduje się za watykańskimi murami opiekuje się i odnawia kilkusetletnie mozaiki w Bazylice św. Piotra. Wykonuje również mozaiki na zamówienie.

 

Artykuł ukazał się również w wersji norweskiej w St. Olav kirkeblad nr. 4 2017 oraz w wersji elektronicznej

Tekst i zdjęcia Bitte Assarmo. Tłumaczenie: Marta Tomczyk-Maryon

 

W Watykanie tuż obok Bazyliki św. Piotra znajduje się Watykańskie studio mozaiki (Studio del Mosaico). Stąd pochodzą piękne dzieła sztuki, które zdobią wnętrze bazyliki.

 

„Katolsk Magasin” nasza siostrzana strona internetowa w Szwecji odwiedziła Studio del Mosaico w połowie maja. Studio, będące częścią Fabryki Świętego Piotra, jest odpowiedzialne za opiekę nad Bazyliką św. Piotra.

Wydawcę czasopisma przywitał dyrektor studia, Paolo di Buono. Po pokazaniu drogi do galerii, opowiedział o działalności Studio del Mosaico.

– Można powiedzieć, że mamy dwa główne zadania. Pierwszym jest opieka, naprawa i konserwacja kilkusetletnich mozaik, które znajdują się w Bazylice.

Pierwsze mozaiki pojawiły się w Watykanie pod koniec XVI wieku, w tym samym czasie znalazło się tu wiele innych wybitnych dzieł sztuki.

Mozaiki o powierzchni 10 000 metrów kwadratowych zdobią Bazylikę, a w Studio nad ich utrzymaniem pracuje 13 ekspertów.

– Bez tej pracy wiele wspaniałych dzieł sztuki sakralnej uległoby zniszczeniu, mówi Buono i wyjaśnia, że prace konserwatorskie przebiegają w Studio w ten sam sposób, co w XVII wieku.

 

Papieskie dary

Druga część pracy koncentruje się wokół mozaik, które Papież zabiera ze sobą jako dary podczas różnych wizyt międzynarodowych.

Mozaiki, które przedstawiają chrześcijańskie motywy, trafiają jako podarunki do przywódców religijnych, przedstawicieli katolickich rządów i dyplomatów.

– Kiedy papież Benedykt XVI zamierzał odwiedzić Betlejem zamówił mozaikę przedstawiającą szopkę. A gdy Jan Paweł II w roku 1998 składał wizytę Fidelowi Castro na Kubie, ofiarował komunistycznemu przywódcy dużą mozaikę przedstawiającą Chrystusa, opowiada di Buono.

 

Prywatne zamówienia

Studio wykonuje również nowe mozaiki na zamówienie, często dla zainteresowanych kolekcjonerów z całego świata. Chodzi tu zazwyczaj o widoki Rzymu i kopie słynnych dzieł impresjonistów, np. Moneta.

Di Buono zauważa, że zamówienia są ważne dla studia: - To jest istotna część naszej pracy, ponieważ pieniądze, które otrzymujemy, są przeznaczone na konserwację Bazyliki św. Piotra. To dla nas duże ekonomiczne wsparcie.

 

NA ZAMÓWIENIE: Dzieła, które są wykonywane na zamówienia są ważnym źródłem dochodów Bazyliki św. Piotra.

 

28 000 kolorów podstawowych

Stare elementy mozaiki (kamyczki, szkło, ceramika), których używa się do konserwacji przechowuje się w Studio w archiwum.

Wszystkie zostały wyprodukowane w XVII wieku i dlatego są unikalne.  Używa się ich do konserwacji i naprawy starych mozaik; są starannie sklasyfikowane według koloru i liczby.

Do nowych mozaik używa się innego rodzaju kamyczków, zakupionych w Wenecji. Posiadają one inny walor kolorystyczny i blask. Można je mieszać w różny sposób, aby osiągnąć nowe niuanse. Artyści pracujący w Studio używają w swojej pracy 28 000 podstawowych odcieni kolorystycznych.

 

Przepis z XVII wieku 

Emanuela Rocchi jest jedną z artystek pracujących w Studio; posiada odpowiednie wykształcenie. Kiedy ją odwiedzamy studio pracuje właśnie nad przeniesieniem impresjonistycznego obrazu z motywem Wenecji na mozaikę.  Obraz, który odtwarza ma przed sobą, a na sztalugach  powiększenie, które powoli przekształca się w mozaikę. Precyzyjnie wykonuje kolejne etapy i pokazuje nam w jaki sposób pracuje.

– Codziennie wycinam kawałek obrazu, to jest część, nad którą mam pracować danego dnia, wyjaśnia.

Mozaikowe kamyczki, które sama przycięła do odpowiednich rozmiarów, przymocowuje zaprawą zrobioną według przepisu z XVII wieku.

- Zajmie to około trzech miesięcy zanim zaprawa wyschnie i stanie się twarda, tak więc mam mnóstwo czasu, aby spokojnie pracować nad każdą częścią, mówi.

 

Własne odcienie

 Chociaż Emanuela i jej koledzy mają do dyspozycji 28 000 kolorów, zdarza się, że brakuje im jakiegoś odcienia.

– Czasami nie znajduję koloru, którego potrzebuję. Wtedy robię nowy z dwóch kamyczków o odpowiednich kolorach. Topię je w temperaturze 800 stopniu i mieszam, aby osiągnąć nowy odcień, wyjaśnia.

Robi się to w osobnym pomieszczeniu. Eksperci ze studia sami wynaleźli tę metodę. W zaskakująco krótkim czasie Emanuela stworzyła zupełnie nowy kolor, którego użyje do mozaik, nad którymi teraz pracuje. Sama zdecyduje również o geometrycznym kształcie, jaki będzie miała jej nowa mozaika.

 NOWE ODCIENIE: Jeśli nie znajdują koloru, którego potrzebują, robią nowe odcienie, topiąc razem kamyczki o różnych kolorach.

 

Papieski portret

Emanuela Rocchi przedstawia nam Gabriela Mattiaci, innego artystę, który tutaj pracuje. To nie tylko kolega, ale również jej mąż.

– Poznaliśmy się dzięki pracy, śmieją się.

 W studio mozaiki robi się również mozaikowe portrety papieża, które wiszą w Bazylice św. Pawła za Murami. Dwa ostatnie są dziełem Cesara Belli.

– Zacząłem tu pracować, kiedy Jan Paweł II był papieżem. Moja pierwsza mozaika przedstawiała Benedykta XVI. Wtedy pracowałam opierając się na obrazie, więc było to dość proste. Stworzenie mozaiki przedstawiającej papieża Franciszka było trudniejsze, ponieważ miałem do dyspozycji tylko fotografię, na dodatek nie najlepszej jakości, śmieje się. Jednak końcowy rezultat jest zadowalający, do czego przyczyniły się oczywiście wiedza i umiejętności, które posiada on i inni eksperci od mozaiki.

 Ich praca, która odbywa się w ciszy i  bez rozgłosu, to głównie troska o Bazylikę św. Piotra i zachowanie jej skarbów sztuki dla przyszłych pokoleń.

 

Czytaj więcej i podpisz abonament

Podpisz darmowy abonament na pismo St. Olav kirkeblad

Czytaj wywiad z redaktorami i przejdź do  ostaniego wydania St. Olav kirkeblad