Gratulerer med dagen! God 17. mai!
17 maja to największe i najhuczniej obchodzone święto w Norwegii. Ulice norweskich miast stają się kolorowe i głośne, jak w żaden inny dzień w roku.
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon
Historia
Święto upamiętnia podpisanie norweskiej konstytucji 17 maja 1814 roku. Ustanowienie konstytucji miało miejsce w Eidsvoll i było potwierdzeniem niepodległości Norwegii, która przez wiele wieków była uzależniona od Danii, a po wojnach napoleońskich została przejęta przez króla Szwecji.
Znaczącą rolę w odzyskaniu niepodległości odegrał król Danii, Christian Fryderyk, który w roku 1814 koronował się na króla Norwegii, a następnie podpisał norweską konstytucję.
Norwegia nie od razu cieszyła się pełną wolnością, bowiem Christian Fryderyk musiał zawrzeć sojusz ze Szwecją i zrzec się tronu na rzecz Karola III, który pełnił funkcję króla Norwegii od roku 1818 do 1844.
Dopiero w roku 1905 Norwegia uzyskała całkowitą niezależność. Jednak 17 maja 1814 okazał się dniem, który zainicjował norweską drogę do niepodległości.
Obchody święta
Tradycja obchodów święta narodziła się wśród społeczności studenckiej i patriotycznej po uchwaleniu konstytucji. Miała ona jednak w tym czasie charakter lokalny.
W roku 1828 manifestowanie święta zostało zakazane przez Karola III. Do tradycji powrócono w latach 30. XIX wieku.
W roku 1870 odbył się pierwszy dziecięcy pochód (barnetoget). Stało się to z inicjatywy pisarza i wielkiego patrioty Bjørnstjerna Bjørnsona. Od roku 1906 pochód dziecięcy przechodzi główna ulicą Oslo i dociera do pałacu, gdzie jest pozdrawiany przez rodzinę królewską.
Współczesne obchody święta mają radosny przebieg. We wszystkich norweskich miastach odbywają się pochody, w których biorą dzieci z norweskich szkół. W tym roku w barnetoget w Oslo mają wziąć udział 123 szkoły. Podobno będzie to rekordowo duża ilość.
Dzieci maszerują przy dźwiękach szkolnych orkiestr, machając norweskimi flagami.
W tym samym dniu jest organizowane są również zabawy dla dzieci i koncerty dla dorosłych. Wiele z nich odbywa się na wolnym powietrzu. Większość norweskich domów jest przybrana kwiatami w kolorach norweskiej flagi.
Bunad
Fenomenem, który wyróżnia obchody tego święta w Norwegii są stroje. Norwedzy ubierają się bardzo uroczyście, większość z nich przywdziewa stroje narodowe zwane bunadami. Dla Polaków może być to zaskoczeniem, że Norwegowie nie tylko nie wstydzą się swoich strojów ludowych, ale noszą je z dumą. Najczęściej bunady przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Norwegowie przestrzegają również niepisanych zasad związanych z tymi strojami: wybierają zawsze bunady z regionu, gdzie się urodzili i noszą do nich „przepisowe” dodatki, czyli odpowiednie buty, czy parasole.
Posiadanie takiego stroju jest przedmiotem dumy i… wiąże się z niemałymi kosztami, bo bunad w wersji damskiej kosztuje około 30- 40 tysięcy koron.
Szampan, parówki i lody
Zwyczajem praktykowanym przez wielu Norwegów jest rozpoczęcie dnia od uroczystego śniadania z szampanem. Dzieci cieszą się natomiast z parówek i lodów, które tego dnia można jeść bez ograniczeń.
17 maja to okazja do spotkań z rodziną i przyjaciółmi oraz uroczystych obiadów. Oprócz wspomnianych parówek i lodów nie istnieje ustalone menu, które jest przestrzegane przez Norwegów. Zasadą jest raczej to, aby zjeść coś smacznego i dobrze się bawić. Popularne jest jedzenie grillowane, ryby i owoce morza, sałatki a na deser tort Pavlova.
Gratulerer med dagen, Norge!