Wspólna deklaracja Papieża i wielkiego imama Al-Azhar

Papież Franciszek i wielki imam l-Azhar Sheikh Ahmed al-Tayeb podpisali dokument, w którym potępili wszelkie przejawy ekstremizmu i manipulowania religią: „Religie nie nakłaniają do wojny oraz nie mogą wzbudzać uczuć nienawiści, wrogości, ekstremizmu, nie zachęcają do przemocy oraz przelewania krwi. Te nieszczęścia są owocem wypaczeń w nauczaniu religijnym”. Zdjęcie: REUTERS/Tony Gentile

Papieska pielgrzymka do Zjednoczonych Emiratów Arabskich jest nazywana wydarzeniem historycznym. Określenie to jest w pełni zasłużone nie tylko z tego powodu, że jest to pierwsza wizyta głowy Kościoła katolickiego w świecie arabskim. Podpisana wczoraj wspólna deklaracja papieża Franciszka i wielkiego imama Al-Azhara to dokument, który stanowi wielki postęp w relacjach między chrześcijaństwem a islamem.

We wstępie do dokumentu pojawia się zdanie, że wiara prowadzi wierzącego do widzenia w drugim brata, którego należy wspierać oraz kochać. Twórcy dokumenty zapewniają, że dokument został przemyślany ze szczerością i powagą i zaprasza wszystkie osoby niosące w sercu wiarę w Boga oraz wiarę w ludzkie braterstwo do zjednoczenia i wspólnej pracy. 

Kultura dialogu jest drogą do wzajemnego poznania jako metody i kryterium. Dokument jest skierowany zarówno do wyznawców chrześcijaństwa i islamu, jak i przywódców światowych.  Nawołuje on do poważnego zaangażowania się w promowanie kultury tolerancji, współistnienia i pokoju. Wskazuje na potrzebę interwencji, aby powstrzymać rozlew niewinnej krwi oraz położyć kres wojnom, konfliktom, degradacji środowiska, upadkowi kultury i moralności, które aktualnie dotykają świat.

W dokumencie wskazane są również przyczyny kryzysu współczesnego świata - nieczulone ludzkie sumienie oraz oddalenie od wartości religijnych. Zepsucie moralne, które warunkuje działania międzynarodowe, zanikanie wartości duchowych oraz poczucia odpowiedzialności, prowadzi wielu do popadnięcia w wir ekstremizmu ateistycznego lub agnostycznego, albo w inegryzm religijny oraz w ślepy fundamentalizm. 

Ekstremizm religijny oraz nacjonalistyczny wraz z nietolerancją są znakami obecności „trzeciej wojny światowej w kawałkach”. Papież i wielki imam stwierdzają również, że silne kryzysy polityczne, niesprawiedliwości oraz brak uczciwego podziału bogactw naturalnych szkodzą większości narodów na ziemi i stanowią przyczynę wielu chorób, nędzy oraz śmierci. Zarówno dla rodziny ludzkiej, jak i dla obudzenia zmysłu religijnego, szczególnie w młodych ważne jest stawienie czoła skłonnościom indywidualistycznym, egoistycznym, konfliktogennym, radykalizmowi i ślepemu ekstremizmowi w wszystkich formach i przejawach.

Stwórca powierzył nam dar życia, aby go zachować i strzec. Nikt nie ma prawa go niszczyć, zagrażać mu oraz manipulować nim dla własnej przyjemności. Dlatego potępiamy wszelkie praktyki, które stanowią zagrożenie dla życia, takie jak ludobójstwa, zamachy terrorystyczne, przymusowe wysiedlenia, handel ludzkimi organami, aborcja, eutanazja oraz wszelkie polityczne formy wspierania tych działań – podkreślili sygnatariusze dokumentu.

Religie nie nakłaniają do wojny oraz nie mogą wzbudzać uczuć nienawiści, wrogości, ekstremizmu, nie zachęcają do przemocy oraz przelewania krwi. Te nieszczęścia są owocem wypaczeń w nauczaniu religijnym, są przejawem politycznego instrumentalizowania religii, ale także czasami efektem interpretacji dokonywanej przez grupy ludzi religijnych. Dlatego wzywamy wszystkich – czytamy w deklaracji - do zaprzestania posługiwania się religią w celu wzbudzania nienawiści, przemocy, ekstremizmu oraz ślepego fanatyzmu, do zaprzestania używania imienia Boga dla usprawiedliwiania zabójstw, eksterminacji, terroryzmu oraz zniewalania. Bóg Wszechmogący nie potrzebuje niczyjej obrony i nie chce, aby Jego imię było używane do terroryzowania ludzi.

Deklaracja uznaje, że wolność religijna jest prawem każdej osoby: każdy jest obdarzony wolnością wyznania, myśli, wyrażania jej i praktykowania. Pluralizm i różnorodność religii, koloru, płci, rasy i języka są wyrazem mądrej Woli Boga. I z Bożej Mądrości wypływa prawo do wolności wyznania oraz wolność w różnieniu się pomiędzy sobą. Dlatego odrzuca się wszelkie próby zmuszania ludzi do przyjmowania określonej religii oraz kultury, podobnie jak narzucenie jednego modelu cywilizacji, którego inni nie akceptują.

W dokumencie jest również mowa o potrzebie ochrony miejsc kultu: świątyń, kościołów i meczetów. To powinność, która jest zagwarantowana przez religię, ludzkie wartości, prawo oraz konwencje międzynarodowe. Wszelki atak na miejsce kultu stanowi pogwałcenie nauczania religijnego, niezależnie od pogwałcenia prawa międzynarodowego. Przypomina się następnie, że terroryzm zagrażający bezpieczeństwu osób, siejący panikę, strach oraz poczucie beznadziei nie wypływa z religii – nawet jeśli terroryści w ten sposób to instrumentalnie przedstawiają – pochodzi natomiast z błędnych interpretacji tekstów religijnych, z utrzymywania polityki głodu, biedy, niesprawiedliwości, prześladowania oraz arogancji. Dlatego ważne jest, aby powstrzymać wszelkie wsparcie dla ruchów terrorystycznych zarówno finansowe, zbrojne, jak i medialne.

W dokumencie podkreśla się także znaczenie uznania dla prawa pełnego obywatelstwa oraz odrzuca dyskryminujące działania skierowane przeciwko mniejszościom. W deklaracji uznaje się jako niezbędną potrzebę uznania prawa kobiet do wykształcenia, pracy i udziału w życiu politycznym. Należy zaprzestać wszelkich nieludzkich praktyk i prostackich zwyczajów, które upokarzają kobiety. Trzeba także potępić praktyki, które naruszają godność dzieci oraz ich prawa.

Na zakończenie zarówno Al-Azhar jak i Kościół katolicki wzywają, aby ten dokument stał się przedmiotem refleksji we wszystkich szkołach, uniwersytetach oraz centrach naukowych i formacyjnych. Sygnatariusze wyrażają pragnienie, aby ta Deklaracja wyrażała symbol serdecznego uścisku pomiędzy Wschodem i Zachodem, Północą i Południem.

Pełen tekst dokumentu w języku angielskim znajdziesz tu

Przemówienie papieża wygłoszone podczas Spotkania Międzyreligijnego znadziecie tu