Najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym - Triduum Paschalne. Rozmowa z ks. Dawidem Banasiem

1280px-Rogier_van_der_Weyden_-_Triptych-_The_Crucifixion_-_Google_Art_Project.jpg

Rogier van der Weyden, Trypyk: Ukrzyżowanie

 

Radość Zmartwychwstania pobudza nas do dalszej współpracy z Bożą Łaską w codzienności. Bóg nas zaprasza do wiecznego szczęścia ze sobą. Ofiarował samego siebie. I my odpowiedzmy Mu naszą wiernością i miłością. Przeżywając owocnie Triduum Paschalne możemy za Papieżem Benedyktem XVI powtarzać słowa „Cudownie jest być chrześcijaninem”.

 

Tekst: Marta Tomczyk-Maryon

 

 

– Co to jest Triduum Paschalne? Skąd wzięła się nazwa? I jakie wydarzenia wtedy wspominamy?

– Nazwa wzięła się od łacińskiego słowa triduum, które znaczy „trzy dni”. Natomiast polski przymiotnik „paschalne” precyzuje, że chodzi o dni poprzedzające Święta Paschy Pana, czyli święta Wielkanocne.

 

Triduum Paschalne rozpoczyna się w czwartek Mszą Wieczerzy Pańskiej, a kończy nieszporami w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego w niedzielę. W Wielki Czwartek wieczorem wspominamy: ostatnią wieczerzę, ustanowienie sakramentów kapłaństwa i Eucharystii, modlitwę w Ogrójcu, aresztowanie Jezusa, Jego przesłuchanie przez arcykapłanów i starszyznę żydowską oraz uwięzienie.

 

6117317a-4121-4690-8644-c60c4a719468.jpeg

W Wielki Piątek rozpamiętujemy sąd przed Piłatem, mękę i śmierć Pana Jezusa oraz złożenie do grobu.

Wielka Sobota to cisza grobu Pańskiego, zejście Jezusa do otchłani (krainy zmarłych - w wyznaniu wiary zwanym „Składem Apostolskim” wspominamy to jako „zstąpił do piekieł” - KKK 632-637)

W Wielką Niedzielę - od Wigilii Paschalnej w sobotę wieczór przez całą niedzielę - świętujemy zmartwychwstanie Pana Jezusa (odnalezienie pustego grobu i ukazanie się Jezusa Marii Magdalenie oraz apostołom).

 

 

 

 

 

Ks. Dawid Banaś,  Parafia Św.  Ansgara w  Kristiansand

 

– Triduum Paschalne jest najważniejszym czasem w roku liturgicznym. Co dzieje się w te poszczególne dni w kościołach? Zacznijmy od Wielkiego Czwartku…

– Jak wspomniałem wyżej w Wielki Czwartek wspominamy ustanowienie sakramentów kapłaństwa i Eucharystii. W katedrach w godzinach przedpołudniowych odprawiana jest przez biskupów ordynariuszy tzw. Msza olejów. Biskup święci olej krzyżma, olej katechumenów i olej chorych (po ceremonii kapłani zabierają te oleje do swoich parafii). Zgromadzeni na tej Mszy duchowni odnawiają swoje przyrzeczenia kapłańskie.

W naszej Diecezji Oslo Msza olejów jest odprawiana w Wielki Wtorek wieczorem w katedrze św. Olafa w Oslo. Biskup Bernt jest także ordynariuszem prałatury w Trondheim i tam Msza olejów odprawiona jest w Wielki Czwartek. Ta Msza wprawdzie nie należy do liturgii Triduum Paschalnego, ale chyba warto o tym też wspomnieć z racji święta kapłanów.

Msza Wieczerzy Pańskiej jest wspomnieniem ustanowienia Eucharystii. Bardzo często odprawiany jest obrzęd mycia nóg 12 mężczyznom (od niedawna także i kobiety mogą być dopuszczone do tego obrzędu) na pamiątkę obmycia nóg apostołom przez Jezusa. Po Mszy świętej Ciało Chrystusa przenosi się do innego miejsca w kościele (np. kaplicy) na pamiątkę pobytu Pana Jezusa w więzieniu. To miejsce w tradycji polskiej nazywamy ciemnicą. W wielu parafiach odbywają się wtedy modlitwy i adoracje.

 

– Wielki Piątek to chyba najtrudniejszy dzień dla chrześcijan. W jaki sposób Kościół upamiętnia śmierć Jezusa na krzyżu? Dlaczego krzyże w kościołach są zasłonięte fioletowym suknem?

– Zasłonięcie krzyży w kościołach rozpoczyna się od 5. niedzieli wielkiego postu. Jest to zwyczaj pochodzący z czasów średniowiecza, gdy pokutnym suknem (kolor fioletowy) zakrywano m.in. krzyże, aby wierni świadomi swojej grzeszności wiedzieli, że są niegodni patrzeć na Tego, który ich zbawił oraz, aby zatęsknili za Jego widokiem. Jest to jedno z wielu tłumaczeń tego zwyczaju. W Wielki Piątek w głównych ceremoniach uroczyście odsłania się krzyże, aby widok Jezusa umęczonego i ukrzyżowanego mocniej wbił się w pamięć i serce.

Wielki Piątek upamiętnia Mękę i Śmierć Jezusa na krzyżu. W tym dniu przypada post ścisły, czyli ograniczenie ilościowe i jakościowe przyjmowanych posiłków. Nie odprawia się w tym dniu Mszy św. Główne ceremonie Wielkiego Piątku to liturgia Słowa z opisem Męki Pańskiej wg św. Jana, rozbudowana do 10 wezwań modlitwa powszechna, odsłonięcie i adoracja krzyża, obrzędy Komunii Świętej. Na koniec przenosi się Ciało Pana Jezusa (Najświętszy Sakrament) do miejsca imitującego grób Pański. Niestety zwyczaj ten jest nieznany w wielu parafiach poza Polską. Odprawiane są adoracje do późnych godzin nocnych.

W Norwegii Wielki Piątek jest dniem wolnym od pracy i ceremonie odbywają się w kościołach o 15.00 - godzinie śmieci Jezusa. W wielu miastach organizowane są ekumeniczne drogi krzyżowe, gdzie wierni kościołów chrześcijańskich wspólnie przechodzą z krzyżem ulicami swoich miast i rozważają poszczególne stacje (trochę inne niż w katolickim obrzędzie).

 

– Wielka Sobota to dla większości polskich katolików dzień święcenia pokarmów, które będą spożywane w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego. Nastrój tego dnia jest radosny i świąteczny. Czy nasza radość jest uzasadniona? Co tak naprawdę upamiętnia ten dzień?

– Można żartobliwie powiedzieć, że jeśli chcesz wiedzieć ilu Polaków mieszka na terenie danej parafii, przyjdź do kościoła w Wielką Sobotę na „święconki”. Jest to gorzki żart, bo można zapytać, gdzie ci ludzie są w niedziele i święta? Dla wielu nie jest trudno nawet kilka godzin jechać do kościoła z koszyczkiem, żeby „tradycji stało się zadość”. Szkoda, że nie praktykują chociażby spowiedzi i Komunii wielkanocnej, nie mówiąc już o niedzielnej Eucharystii.

W święconkach głównym składnikiem jest chleb (pieczywo) - znak pokarmu pochodzącego od Boga, jajko - jako alegoria nowego życia (odrodzonego przez ofiarę Chrystusa), szynka (wędliny, mięso) - symbol Baranka Paschalnego, Ofiary Chrystusa. Oczywiście, że nastrój jest radosny. Święconym mamy się dzielić z bliskimi, ale także z chorymi i samotnymi.

Wieczorem, po zachodzie słońca, odprawiana jest Wigilia Paschalna. Oczywiście ze względów pastoralnych ta liturgia może być sprawowana o wcześniejszych porach. Tak jest np. w katedrze Św. Olafa w Oslo, gdzie poszczególne grupy językowe naszych wiernych mają Msze wigilijne po południu.

Liturgia Wigilii Paschalnej jest niezwykle bogata. Rozpoczyna się ona od obrzędu światła na zewnątrz kościoła, gdzie poświęca się ogień, przygotowuje paschał i w uroczystej procesji wprowadza się go do zaciemnionej świątyni. Po przybyciu do ołtarza kapłan albo diakon śpiewa orędzie paschalne Exsultet. Następnie odczytywane jest siedem czytań ze Starego Testamentu (tu także ze względów duszpasterskich można zmniejszyć ilość czytań), śpiewany jest hymn Chwała na wysokości Bogu, czytany jest fragment Listu św. Pawła do Rzymian o nowym życiu w Chrystusie. Po nim śpiewane jest uroczyście trzykrotnie Alleluja i odczytuje się Ewangelię o zmartwychwstaniu Pana Jezusa. Po homilii następuje liturgia chrzcielna, w czasie której odnawia się przyrzeczenia chrzcielne i kapłan kropi wiernych wodą święconą. Po modlitwie powszechnej następuje liturgia Eucharystyczna i Komunia Św. Na zakończenie w wielu parafiach odbywa się procesja rezurekcyjna wokół świątyni z figurą zmartwychwstałego Chrystusa. Tę procesję można odprawić o świcie w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego przed pierwszą Mszą Św.

Radość zmartwychwstania pobudza nas do dalszej współpracy z Bożą Łaską w codzienności. Nawet jeśli boimy się o przyszłość, zauważamy brak sił i zdrowia to i tak wszyscy, ufając Bożemu Miłosierdziu, wierzymy, że nasze życie zmierza ku wieczności, ku zmartwychwstaniu. I to jest sens wiary, sens bycia chrześcijaninem. Jesteśmy stworzeni by być świętymi i już tą świętość okazujmy w kościele, w domu, w pracy, w szkole i wśród przyjaciół. Bóg nas zaprasza do wiecznego szczęścia ze sobą. Ofiarował samego siebie. I my odpowiedzmy Mu naszą wiernością i miłością.

Przeżywając owocnie Triduum Paschalne możemy za Papieżem Benedyktem XVI powtarzać jego słowa „Cudownie jest być chrześcijaninem”.

 

Na koniec chciałem złożyć życzenia wszystkim czytelnikom, życząc im duchowych owoców z przeżywania Triduum Paschalnego i radości wielkanocnej.