Wspomnienie liturgiczne św. Jana Pawła II
Święty człowiek, wielki papież i poeta. Zdjęcie: REUTERS/Osservatore Romano/Pool MR/SM/DBP
22 października Kościół katolicki na całym świecie wspomina w liturgii św. Jana Pawła II. Ten niezwykły człowiek i wielki papież zmarł w opinii świętości 2 kwietnia 2005 roku. Już 1 maja 2011 został błogosławionym, a 27 kwietnia 2014 był kanonizowany.
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon
Karol z Wadowic
Karol Wojtyła przyszedł na świat 18 maja 1920 roku w Wadowicach, małym miasteczku, położonym w odległości około 50 km od Krakowa. Był drugim z trojga rodzeństwa Karola Wojtyły i Emilii Kaczorowskiej. Rodzeństwo zmarło, podobnie jak matka, która osierociła go w wieku 9 lat. W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia - Lolek. Uważano go za chłopca utalentowanego i wysportowanego. W czasie nauki w gimnazjum w Wadowicach został ministrantem, zainteresował się również teatrem.
W Wadowicach w domu, w którym Karol mieszkał z ojcem jest obecnie Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II Mieści ono ciekawą i nowocześnie przygotowaną eskpozycję; można tu zobaczyć odtworzone mieszkanie Wojtyłów oraz sale tematyczne poświęcone różnym wymiarom działalności św. Jana Pawła II.
Poeta z Krakowa
Podczas studiów w Krakowie Karol Wojtyła rozwinął swoje zainteresowania literackie. Wiosną 1939 napisał swój pierwszy tomik poetycki zatytułowany Psałterz Dawidów / Księga Słowiańska, znany również jako Renesansowy psałterz. Kreatywność i szerokie zainteresowania kulturą zaprowadziły młodego Karola również do teatru. Razem z Mieczysławem Kotlarczykiem współtworzył Wojtyła konspiracyjny teatr. W przedstawieniach, które przygotowywali Karol Wojtyła występował jako aktor. W Królu Duchu grał Bolesława Śmiałego, w Weselu - Jaśka, w Panu Tadeuszu - księdza Robaka. Po wojnie zespół przyjął nazwę Teatru Rapsodycznego. Karol Wojtyła pisał również dramaty, między rokiem 1939 a 1940 napisał trzy: Dawida, Hioba i Jeremiasza. W późniejszych latach napisał dramat Brat naszego Boga i Przed sklepem jubilera, które były wielokrotnie przenoszony na deski teatru i doczekały się również adaptacji filmowych. Po roku 1950 Wojtyła wypowiadał się literacko najczęściej jako poeta w formie refleksyjnych poematów, bliskich gatunkowo medytacji czy traktatowi.
W roku 2003 ukazał się poemat Tryptyk rzymski. Utwór ukazał się jednocześnie w sześciu językach: polskim, niemieckim, angielskim, hiszpańskim, francuskim i włoskim. Dotyczy najważniejszych wartości, których wiek XXI nie może zaprzepaścić: wiary, nadziei i miłości.
W Tryptyku rzymskim nalazły się tu ważne i piękne słowa:
Jeśli chcesz znaleźć źródło,
musisz iść do góry, pod prąd.
Przedzieraj się, szukaj, nie ustępuj,
wiesz, że ono tu gdzieś musi być –
Gdzie jesteś, źródło?… Gdzie jesteś, źródło?! […]
(Cisza - dlaczego milczysz?
Jakże starannie ukryłeś
tajemnicę twego początku).
Posłuchaj fragmentu poezji św. Jana Pawła II
Ksiądz, profesor
W 1942 roku Wojtyła wstąpił do konspiracyjnego Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie, studiował jednocześnie filozofię na tajnym Wydziale Teologicznym UJ, nie przerywając pracy w "Solvayu", gdzie wykonywał prace fizyczne. 1 listopada 1946 roku z rąk arcybiskupa Adama Sapiehy otrzymał święcenia kapłańskie. Dzień później odprawił swoją pierwszą Mszę świętą w krypcie św. Leonarda na Wawelu. 5 listopada 1946 roku ksiądz Wojtyła rozpoczął studia na Papieskim Uniwersytecie Dominikańskim w Rzymie.
Po powrocie do kraju w 1948 był przez pół roku wikarym w wiejskiej parafii w Niegowici, następnie w krakowskim kościele św. Floriana. Tutaj organizował duszpasterstwo akademickie.
W połowie lat 50. był profesorem na KUL-u, prowadził duszpasterstwo akademickie, razem ze studentami wyjeżdżał na spływy kajakowe i wyprawy w góry.
Czym jest kultura? Kultura jest wyrazem człowieka. Jest potwierdzeniem człowieczeństwa. Człowiek ją tworzy - i człowiek przez nią tworzy siebie. Tworzy siebie wewnętrznym wysiłkiem ducha: myśli, woli, serca. I równocześnie człowiek tworzy kulturę we wspólnocie z innymi. Kultura jest wyrazem międzyludzkiej komunikacji, współmyślenia i współdziałania ludzi. Powstaje ona na służbie wspólnego dobra – i staje się podstawowym dobrem ludzkich wspólnot.
(Jan Paweł II, Do młodzieży na Wzgórzu Lecha (w Gnieźnie), 3 czerwca 1979)
Arcybiskup
4 lipca 1958 Karol Wojtyła został mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa.
13 stycznia 1964 r. papież Paweł VI mianował niespełna 44-letniego bp. Wojtyłę arcybiskupem metropolitą krakowskim. Ten sam papież powołał go w skład Kolegium Kardynalskiego 26 czerwca 1967 r.
Kard. Wojtyła brał czynny udział we wszystkich sesjach Soboru Watykańskiego II, jeździł po świecie, odwiedzając przede wszystkim środowiska polonijne.
W roku 1978 wraz z prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim złożył historyczną rewizytę z ramienia episkopatu Polski w RFN.
Raduję się, że intelektualiści, artyści, ludzie kultury znajdują w Kościele przestrzeń wolności, której nieraz brakuje im gdzie indziej. I że dzięki temu odkrywają istotę i rzeczywistość duchową Kościoła, którą przedtem widzieli jakby z zewnątrz. Ufam też, że Kościół polski odpowie w pełni na zaufanie tych ludzi, przychodzących nieraz z daleka, i znajdzie język, który trafi do ich umysłów i serc.
(Jan Paweł II, "Przemówienie do twórców kultury w Warszawie", 13 czerwca 1987)
Papież- pielgrzym
6 października 1978 na zwołanym po śmierci Jana Pawła I drugim konklawe w ósmym głosowaniu kard. Karol Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II.
Św. Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po 455 latach (od czasu pontyfikatu Hadriana VI) biskupem Rzymu niebędącym Włochem oraz mając 58 lat, został wybrany najmłodszym papieżem od czasu wyboru Piusa IX w 1846, który w chwili wyboru miał 54 lata.
Jego pontyfikat przez wielu będzie zapamiętany poprzez liczne pielgrzymki. Św. Jan Paweł II odbył 104 podróże zagraniczne, podczas, których odwiedził 129 krajów i przemierzył 1,3 ml kilometrów! Nie na darmo został nazwany „papieżem-pielgrzymem”. Był również Papieżem, który wyniósł na ołtarze 1343 błogosławionych i 482świętych. Jego niestrudzona praca wyrażała się także w ilości encyklik, jakie opublikował.
Pontyfikat św. Jana Pawła II zapisał się chwalebnie w dziejach Kościoła. Polski święty i Papież zainicjował wiele wspaniałych inicjatyw i przyczynił się do pracy nad ekumenizmem. Można tu wspomnieć choćby Światowe Dni Młodzieży lub dokonane w okresie Wielkiego Jubileuszu roku 2000 historyczne wyznanie win Kościoła – w tym win względem Żydów.
Jego pozytywny wpływ na Polaków, szczególnie w latach 80. okazał się inspiracją do duchowej przemiany, która zainicjowała zmiany polityczne w Polsce i w innych krajach byłego bloku sowieckiego.
Ostatnie lata Papieża zmagającego się z ciężką chorobą były trudnym, ale i ważnym doświadczeniem dla wielu katolików. Pokazały godność cierpienia i niezłomną wiarę papieża. Św. Jan Paweł II odszedł 2 kwietnia 2005 roku.
Jego pogrzeb odbył się 8 kwietnia i zgromadził miliony wiernych z całego świata.
W mroku jest tyle światła,
(Jan Paweł II, Pieśń o Bogu ukrytym)
ile życia w otwartej róży,
ile Boga zstępującego
na brzegi duszy.
Poezję św. Jana Pawła II w wydaniu internetowym znajdziesz tu
Jeśli chcesz obcować codziennie ze słowami św. Jana Pawła II możesz skorzystać z aplikacji Cytaty JP2. Znajdziesz ją na stronie Centrum Myśli Jana Pawła II
Dokumenty papieskie i encykliki przeczytasz tutaj
Tu możesz obejrzeć ekranizację dramatu Brat naszego Boga