Niedziela Palmowa w Lipnicy Murowanej
Konkurs wygrywa najwyższa i najpiękniejsza palma. Jednak zdobycie pierwszej nagrody wymaga nie lada umiejętności i… szczęścia.
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon Zdjęcia: Krystyna i Piotr Zabawa
W centrum świąt wielkanocnych
Lipnica Murowana to miejscowość położona około 60 km na południowy wschód od Krakowa. Stała się popularna za sprawą palm wielkanocnych.
W każdą Niedzielę Palmową odbywa się tu słynny konkurs palm. Tego dnia do Lipnicy przyjeżdża wielu turystów; zwabia ich tu nie tylko konkurs, ale również niepowtarzalna atmosfera tego miejsca.
Można tu naprawdę poczuć i zasmakować świąt wielkanocnych, zarówno w przenośnym, jak i dosłownym znaczeniu.
Nos i podniebienie drażnią aromatyczne szynki, słodkie babki, baranki z ciasta. Oczy cieszą natomiast piękne ozdoby wielkanocne, które można kupić na wielu stoiskach. Ręcznie malowane jajka, zajączki, baranki są wykonane przez lokalnych twórców ludowych.
Wysokie jest piękne!
Najważniejszy jest jednak konkurs palm, który odbywa się nieprzerwanie od roku 1958. Jego pomysłodawcą był lipnicki poeta i działacz kulturalny Józef Piotrowski (1913-1999).
Konkurs wygrywa najwyższa i najpiękniejsza palma. Jednak nie jest łatwo zdobyć pierwszą nagrodę, ponieważ wymogi konkursu są bardzo restrykcyjne. Palmy zgłoszone na konkurs Lipnickich Palm i Rękodzieła Artystycznego im. Józefa Piotrowskiego, bo tak brzmi oficjalna nazwa konkursu, muszą być wykonane wyłącznie z naturalnych surowców. Regulamin wyklucza użycie metalowego pręta jako rdzenia palmy. Można posłużyć się jedynie drewnianą tyczką, którą następnie obkłada się wiklinowymi „pręciami”. Na dodatek szerokość palmy u nasady również jest limitowana. Autor musi zdołać objąć ją dwiema dłońmi! Tymczasem podobnej wysokości drzewo w lesie ma pień gruby na ponad pół metra. Palma powinna stać, gdy zostanie postawiona pionowo z wykorzystaniem jedynie linek i stabilizujących tyczek. Nie można używać dźwigów lub podnośników. Złamanie palmy podczas stawiania dyskwalifikuje ją z udziału. Biorąc pod uwagę te zasady, imponujące jest, że lipnickie palmy osiągają ponad 30 metrów!
Zarówno wykonanie jak i stawianie tak wysokich palm jest spektakularne. Wymaga współpracy wielu ludzi i angażuje lokalną społeczność. Po obłożeniu palmy wikliną i obwiązaniu wierzbowymi witkami, do jej zdobienia przystępują matki, żony i siostry palmiarzy. Własnoręcznie ukręcają z bibuły około 30 kwiatów na każdy metr palmy! „Strój ludowy” jest jednym z elementów, za które konkursowa komisja przyznaje palmom punkty. Liczy się także wysmukłość, tradycyjne wiązanie, piękno zdobienia i… oczywiście, wysokość.
Najważniejszy i najbardziej emocjonujący jest konkurs najwyższych palm, jednak w Lipnicy docenia się również „mniejszy wzrost”. Palmy są bowiem zgłaszane w kilku kategoriach: do 7 metrów, do 17, do 22 i powyżej 22. Oprócz tego nagradzane są palmy niewielkie wykonane przez mieszkańców, a także turystów.
Wiersz Józefa Piotrowskiego Palmowa Niedziela w Lipnicy Murowanej
Palmowa Niedziela w Lipnicy Murowanej
Przynieśli je chłopcy ze wszystkich stron,
Bo palmy w ten czas poświęcić trzeba,
I przyozdobić nią przyszły plon,
By nie zabrakło na co dzień chleba.Zakwitły palmy wstążkami,
Ku wiośnie, ku wiośnie się spieszą,
Kołyszą się w górze nad nami,
Niedzielą Palmową się cieszą.Zakwitły święconą wiosną
Starej tradycji - palmy,
Wyżej niż Szymon nasz rosną,
Nucą wraz z Świętym psalmy.Otoczyły naszego Szymona,
Wzwyż wyrosły nad całą Lipnicą,
To dla Niego ta barwna korona
Bo palmy też świętym z Lipnicy się szczycą.Wyrosły z nadrzecznych łęgów
Smukłe witki wierzbowe,
Na szczytach trzcinowych pęków
Tańczą ich wstążki tęczowe.Drżą w wiatru podmuchach,
Bukietem barwnym się mienią,
Wiją w spiralnych się ruchach,
A bazie puszyste się pienią.Trwają w Palmową palmowe święta
I palm procesja w palmy zdobiona,
Trwa ta tradycja co tu poczęta
I wiary ojców żywe znamiona.Hosanna! radosna brzmi pieśń,
Radością się dzielimy
Bo Chrystus odbierał swą cześć
U bram Jerozolimy.Minie Palmowa, hosanny tony,
A woda święta zagony zrosi.
Gdzie krzyż palmowy z pręci spleciony
O dobre plony Boga poprosi.
Tradycje nasze, swojskie, ludowe,
Tylko w Lipnicy są takie palmy -
Sercem splecione witki wierzbowe,
Przed całym światem nimi się chwalmy.