Ostateczna decyzja norweskiego MSZ w sprawie polskiego konsula
Norweskie ministerstwo spraw zagranicznych (UD) uznało 11 lutego br. polskiego konsula za persona non grata. Zdjęcie: Audun Braastad / NTB scanpix
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon
Decyzja norweskiego MSZ
Wczoraj po południu norweskie ministerstwo spraw zagranicznych podało ostateczną decyzję w sprawie polskiego konsula. Konsul Sławomir Kowalski został uznany za persona non grata i w ciągu tygodnia ma opuścić Norwegię. W uzasadnieniu powtórzono argumenty, które pojawiły się już wcześniej o zachowaniu konsula „niezgodnym ze stanowiskiem dyplomaty”. Norweska strona podkreśla również, że wydalenie polskiego dyplomaty nie ma nic wspólnego ze sprawami, którymi się zajmował.
Oświadczenie MSZ
Polskie MSZ odpowiedziało szybko, wydając oświadczenie, które publikujemy poniżej.
Oświadczenie MSZ
Ministerstwo Spraw Zagranicznych informuje, że norweskie MSZ przekazało w dniu 11 lutego br. notę w sprawie uznania konsula RP w Królestwie Norwegii Sławomira Kowalskiego za persona non grata. Konsul otrzymał tydzień na opuszczenie Norwegii.
Resort dobrze ocenia pracę konsula Sławomira Kowalskiego, w szczególności, jeśli chodzi o jego działania na rzecz obrony interesów polskich rodzin i podtrzymuje swoje stanowisko, że zarzuty strony norweskiej wobec pracy konsula RP są nieuzasadnione. Ponadto należy zaznaczyć, że decyzja władz norweskich została wydana pomimo wykazanej przez stronę polską dobrej woli, chęci konstruktywnego wyjaśnienia sprawy i rozwiania wszelkich wątpliwości, w tym rzeczowego, opartego na faktach podejścia do zarzutów stawianych konsulowi Kowalskiemu.
W sytuacji tej działając na zasadzie wzajemności i w oparciu o zwyczaj międzynarodowy, władze RP podjęły decyzję o uznaniu za persona non grata członka personelu dyplomatycznego Ambasady Królestwa Norwegii w Warszawie wykonującego funkcje konsularne, o czym Ambasador Królestwa Norwegii został poinformowany w dniu 11 lutego br.
Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Norweski konsul musi opuscić Polskę
W tej sytuacji norweski konsul również został uznany za persona non grata i w ciągu siedmu dni musi opuścić Polskę. Poinformował o tym IAR wiceszef MSZ Szymon Szynkowski vel Sęk.
Kristin Enstad reprezentująca norweskie ministerstwo spraw zagranicznych nazwała decyzję polskich władz „rozczarowującą”. Powiedziała również: „Nie otrzymaliśmy skarg od polskich władz na zachowanie norweskiego konsula w Polsce. Dlatego jest to całkowicie niesprawiedliwe i nierozsądne, że Polska w odpowiedzi usuwa norweskiego konsula”.
Jak to się zaczęło
Przypomnijmy, że 21 stycznia 2019 norweskie ministerstwo spraw zagranicznych podało informację o wydaleniu polskiego konsula z Norwegii. Sławomir Kowalski został poproszony przez norweskie ministerstwo spraw zagranicznych (Utenriksdepartementet - UD) o opuszczenie Norwegii w przeciągu trzech tygodni. Jako powód tej decyzji norweskie władze podały postawę niezgodną z rolą dyplomaty.
Cytowany przez norweskie media rzecznik norweskiego ministerstwa spraw zagranicznych (UD) Per Bardalen Wiggen powiedział, że: „Postępowanie Kowalskiego w szeregu spraw konsularnych, włączając w to postawę wobec osób pełniących stanowiska publiczne, nie były zgodne z rolą dyplomaty”.
Po tym oświadczeniu pojawiły się wypowiedzi przedstawicieli polskiego MSZ jednoznacznie pozytywnie oceniające pracę konsula.
Szymon Szynkowski vel Sęk, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych napisał: „Jednoznacznie pozytywnie oceniamy działalność konsula Kowalskiego na rzecz obrony interesów polskich rodzin. Wezwanie do jego odwołania nie ma uzasadnienia. Reakcja na takie wezwanie będzie spokojna, ale też adekwatna i uwzgledniająca powyższe okoliczności”.
MSZ wystosowało również oficjalne oświadczenie, w którym stwierdziło, że konsul Kowalski pozostanie na swym stanowisku do końca swojej kadencji, czyli do końca czerwca.
Głosy poparcia
Również środowiska polonijne, a także wielu rodaków w Polsce wsparło konsula, podpisując m.in. petycję w jego obronie. Petycję tę podpisało prawie 29 tysięcy osób! Na FB powstała również grupa #MuremZaKonsulem.
W prasie norweskiej i w mediach społecznościowych pojawiły się wypowiedzi wspierające polskiego dyplomatę. Na przykład psycholog Einar C. Salvesen w wypowiedzi dla KKN (Kristen Koalisjon Norge - Chrześcijańska Koalicja Norwegia) jednoznacznie stwierdził, że będzie skandalem, jeśli premier Erna Solberg wyrzuci polskiego konsula Sławomira Kowalskiego.
Salvesen, który jest znany jako inicjator raportu o wątpliwościach na temat Barneventet skierowanym do Ministerstwa spraw Dzieci mówi:
„Kilkakrotnie współpracowałem z konsulem Sławomirem Kowalskim, wiele razy z nim rozmawiałem. Ostatnio o Silje Garmo. Jego dogłębne zrozumienie problematyki, umiejętności i zaangażowanie w sprawy polskich rodzin w Norwegii są godne podziwu. Erna Solberg powinna zamiast tego podziękować mu za wysiłek i dać mu medal!”.
Nagranie i rozmowy
Pod koniec stycznia ukazało się w sieci nagranie pokazujące wizytę konsula w Hamar, który bezskutecznie starał się zobaczyć z zabranymi przez Barnevernet dziećmi. Konsulowi i matce odmówiono kontaktu z dziećmi i wezwano policję. Ostatecznie policja wyprowadziła konsula z budynku. Nagranie pokazuje spokojne zachowanie Sławomira Kowalskiego, który powołuje się na konwencję wiedeńską, i ochronę immunitetu dyplomatycznego. Zachowanie polskiego konsula nie pozostawia żadnych zastrzeżeń, w przeciwieństwie do norweskiej policji.
Artykuł Konwencji wiedeńskiej (Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych, sporządzona w Wiedniu dnia 24 kwietnia 1963 r.
Art. 41. Nietykalność osobista urzędników konsularnych
Urzędnicy konsularni podlegają zatrzymaniu lub tymczasowemu aresztowaniu jedynie w razie popełnienia ciężkiej zbrodni i na podstawie postanowienia właściwej władzy sądowej.
2. Z wyjątkiem przypadku przewidzianego w ustępie 1 niniejszego artykułu urzędnicy konsularni mogą być więzieni lub podlegać jakiejkolwiek innej formie ograniczenia ich wolności osobistej jedynie w wykonaniu prawomocnego wyroku sądowego.
3. Jeżeli wszczęto postępowanie karne przeciwko urzędnikowi konsularnemu, jest on obowiązany stawić się przez właściwymi władzami. Postępowanie powinno być jednak prowadzone ze względami należnymi mu z uwagi na jego urzędowe stanowisko oraz, z wyjątkiem przypadku przewidzianego w ustępie 1 niniejszego artykułu, w sposób, który by możliwie jak najmniej utrudniał wykonywanie funkcji konsularnych. Jeżeli w okolicznościach wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu niezbędne jest tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie urzędnika konsularnego, postępowanie przeciwko niemu powinno być wszczęte w możliwie najkrótszym czasie.
Warto przypomnieć, że 29 stycznia odbyło się w Oslo nieformalne spotkanie przedstawicieli dyplomacji krajów Unii Europejskiej w sprawie konsula Sławomira Kowalskiego. Delegatura UE złożyła w norweskim ministerstwie spraw zagranicznych wniosek o pilny briefing w tej sprawie. Swoje zaniepokojenie wyraziło szereg krajów unijnych, których obywatele mają kłopot z Barnevernet, były to m.in. Włochy, Węgry, Bułgaria, kraje bałtyckie i Wielka Brytania.
Możemy domyślać się, ponieważ nie ma na ten temat potwierdzonych informacji, że w okresie między końcem stycznia a 10 lutego strona polska i norweska prowadziła rozmowy w sprawie polskiego konsula. Nie doprowadziły one jednak do polubownego rozwiązania tej sprawy.
Szanowany Konsul
Sławomir Kowalski jest konsulem w Norwegii od pięciu lat. Ze względu na swoje zaangażowanie w pracę i pomoc Polakom jego kadencja została przedłużona o rok. Polski dyplomata cieszy się wśród norweskiej Polonii szacunkiem. Znany jest z zaangażowania w sprawy związane z postepowaniem Urzędu ds. Opieki nad Dziećmi - Barnevernet. Wiele polskich rodzin otrzymało dzięki niemu realną pomoc. Sławomir Kowalski jest również katolikiem, który otwarcie przyznaje się do swojej wiary.
W roku 2016 polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych uhonorowało go zaszczytnym wyróżnieniem „Konsula Roku”. Nagroda ta jest przyznawana każdego roku „wyróżniającemu się urzędnikowi konsularnemu”.