Poznajcie norweskie kolędy i piosenki świąteczne

 

 

Gdyby zapytać różne osoby, które kolędy są najpiękniejsze na świecie, to Polak odpowiedziałby, że polskie, Francuz zapewne, że francuskie, a Norweg, że norweskie. Trudno się temu dziwić, skoro kolędy i piosenki świąteczne wyrażają nie tylko tematykę religijną, ale również specyficzny dla każdego narodu sposób przeżywania Bożego Narodzenia.

 

 

Tekst: Marta Tomczyk-Maryon

 

Mieszkając w Norwegii słyszymy głównie norweską muzykę świąteczną. Tutejsze radio zaczyna ją nadawać często jeszcze przed Adwentem. Słuchacze mają do wyboru: kolędy, a więc pieśni odnoszące się do Narodzenia Chrystusa, pastorałki, w których elementy religijne mieszają się ze świeckimi oraz piosenki bożonarodzeniowe, które nie mają religijnego charakteru. Zauważalną różnicą w stosunku do polskiej tradycji jest przewaga piosenek bożonarodzeniowych nad kolędami. Wynika to z laicyzacji społeczeństwa norweskiego. Norwegię odróżnia również duża ilość dziecięcych piosenek bożonarodzeniowych. I choć najczęściej są one śpiewane przez dzieci w szkołach i w przedszkolach, to one mają również swoje miejsce w sercach dorosłych Norwegów.

 

Norweskie kolędy i piosenki świąteczne mają w sobie dużo uroku, oddają atmosferę, a czasem również głębszy sens Bożego Narodzenia. Warto je poznać lub przypomnieć sobie.  Oto pięć wybranych „hitów świątecznych”.

 

Glade jul (Święta noc)

Glade jul to norweska wersja zapewne najbardziej znanej kolędy na świecie Stille natt (Święta noc). Została ona przetłumaczona na 300 dialektów i języków świata. Autorem słów był austriacki wikary kościoła w Mariapfarr w regionie Lungau (część landu Salzburg) Joseph Mohr, melodię skomponował organista Franz Xaver Gruber.  Pierwsze wykonanie utworu miało miejsce w austriackim Oberndorf koło Salzburga podczas pasterki w roku 1818.

 

 

 

Et barn er født i Betlehem (Dziecię urodzone w Betlejem)

To jedna z najbardziej znanych kolęd w Norwegii, która jest tłumaczeniem średniowiecznego hymnu Puer natus in Bethlehem. Tekst został przetłumaczony na nynorsk w roku 1905 przez teologa i poetę Bernta Støylena.

 

 

 

Deilig er den himmel blå (Cudowne błękitne niebo)

Pieśń w roku 1810 napisał Nikolai Frederik Severin Grundtvig. Pierwotny tytuł brzmiał De hellige tre Konger (Trzej Królowie). Autorem melodii był Jacob Gerhard Meidell.

 

 

 

 

En stjerne skinner i natt (Gwiazda świeci dziś w nocy)

To stosunkowo nowa piosenka świąteczna; melodię napisał Tore W. Aas, słowa Eyvind Skeie. W roku 1992 kompozycja ukazała się na płycie Tusen julelys nagranej przez Oslo Gospel Choirs.  Refren zawiera ważne i ciągle aktualne przesłanie.

 

 

 

 

Englene synger høyt i kor
Synger om fred på vår jord
Verden var aldri helt forlatt
En stjerne skinner i natt

 

Chór anielski śpiewa na wysokościach
śpiewa o pokoju na ziemi
świat nigdy nie był całkiem opuszczony
gwiazda świeci dziś w nocy

 

Musevisa (Mysia piosenka)

Świąteczna piosenka z tekstem Alfa Prøysena, autora słynnych wierszy i piosenek dla dzieci, na których wychowało się kilka pokoleń Norwegów. Musevisa powstała w roku 1946. Tekst został również opublikowany jako książka obrazkowa z ilustracjami Williego Nordrå. Muzyka jest oparta na melodii starego tańca norweskiego, który nazywa się reinlender i przypomina polkę.