Nowy projekt Caritasu – pomoc dla polskich rodziców w kontaktach z barnevern. Wywiad z kierowniczką projektu Martą Frydrych Torkildsen i konsultantem Janem Palmą

Caritaspolsk projekt.png

 

Caritas Norwegia uruchomił projekt Brobyggingsprosjekt (Budowanie mostów), którego celem jest poprawienie komunikacji między polskimi rodzinami a norweskim Urzędem Ochrony Praw Dziecka - barnevern. Jednym z ważnych elementów przedsięwzięcia jest bezpłatna pomoc, którą można uzyskać w języku polskim. Twórcy tej inicjatywy potwierdzają, że polskie rodziny potrzebują informacji i wsparcia kogoś, kto pomoże im zrozumieć norweskie mechanizmy administracyjne, wyjaśni jak rozmawiać z urzędnikami lub ze szkołą.  „Celem projektu jest stworzenie systemu, który pomoże rodzicom nabrać pewności siebie, poprzez dostarczenie informacji i wymianę doświadczeń. Wierzymy, że można to zrobić, dając im większe kompetencje” – mówi szefowa projektu Marta Frydrych Torkildsen.

 

Tekst: Marta Tomczyk-Maryon Zdjęcia: Caritas Norwegia

 

– Marto, jesteś kierowniczką nowej inicjatywy Caritas Norwegia Brobyggingsprosjekt, która dotyczy ważnego i budzącego wiele emocji zagadnienia, jakim jest barnevern, czyli norweski Urząd Ochrony Praw Dziecka. Czy możesz powiedzieć, na czym polega idea projektu i do kogo jest on skierowany?

Marta Torkildsen.png

– Marta Frydrych Torkildsen (na zjd. obok): W pierwszej fazie projektu rozmawialiśmy z emigrantami i rodzinami imigrantów w Norwegii, zwłaszcza polskimi, z przedstawicielami Kościoła katolickiego, różnych służb opieki nad dziećmi, prawnikami i innymi  osobami. Analizowaliśmy też aktualne badania dotyczące tej problematyki. Wiedzieliśmy już wcześniej, że poziom zaufania Polaków do barnevern jest niski, ale zauważyliśmy, że może to wynikać z braku odpowiednich informacji i wskazówek dla rodzin z dziećmi w Norwegii. Wielu emigrantów, z którymi rozmawialiśmy, nie ma wystarczająco dobrego, głębszego zrozumienia, jakie normy obowiązują w Norwegii w zakresie interakcji rodzin ze szkołami, przedszkolami i władzami zdrowotnymi. Nasze doświadczenia wskazują, że wiele osób spotkało się z negatywnymi opiniami, jednocześnie nie mając bezpośrednich kontaktów czy doświadczeń z norweskim barnevern. I głównie z braku konkretnych informacji wynikają duże obawy wśród członków tych rodzin.

Osoby, z którymi kontaktuje się barnevern odczuwają w tej sytuacji lęk, nawet jeżeli powód tego kontaktu jest stosunkowo błahy.  Z naszego doświadczenia wynika, że emigranci potrzebują w tym zakresie porady, informacji i wskazówek. Na wstępnym etapie sprawy nie mają jednak prawa do adwokata, ani bezpłatnej pomocy prawnej i wobec tego nie mają się do kogo zwrócić. Stworzenie poradni, w ramach której imigranci i migranci ze wszystkich krajów mogą swobodnie porozmawiać o problemie i skonsultować się z fachowcami, stało się zatem ważną częścią projektu.

– Janie, czy możesz powiedzieć co jeszcze wchodzi w skład projektu?

Jan Palma Caritas.png

– Jan Palma (na zdj. obok): Jak tłumaczyła Marta, kluczową sprawą jest stworzenie poradni dla rodziców. Teraz, gdy jesteśmy w drugiej fazie projektu, oprócz usług poradnictwa, skupimy się na seminariach, spotkaniach tematycznych dla rodziców i przygotowaniu szerszej, wielowarstwowej współpracy poprzez dialog.

Udział grupy docelowej w projektowaniu dobrych seminariów jest dla nas bardzo ważny. Oprócz grupy referencyjnej, która pomaga nam w znacznym stopniu w zapewnieniu wysokiego poziomu merytorycznego naszych działań, powołaliśmy specjalną grupę, składającą się z polskich rodziców, którzy będą zaangażowani we wszystkie procesy, związane z rozpowszechnianiem seminariów.

Na podstawie informacji zwrotnych od grupy referencyjnej, grupy specjalnej i otrzymywanych zapytań, opracujemy dostosowane do oczekiwań wykłady na tematy, które najbardziej interesują rodziców. Między innymi w tym tygodniu, we współpracy z katolsk.no, został przeprowadzony wywiad z prawniczką Gracją Skallerud, która opowiada o procedurach dotyczących barnevern oraz udziela cennych porad, co zrobić, gdy ta instytucja się z tobą skontaktuje.

Polecamy również śledzenie naszej strony na Facebooku, ponieważ tam będziemy zamieszczać informacje o kolejnych nadchodzących wydarzeniach.

 

Z naszego doświadczenia wynika, że te rodziny potrzebują informacji. Powinny zrozumieć, czym jest pismo od barnevern, czym jest zawieszenie (umorzenie). Potrzebują pomocy w zrozumieniu i usystematyzowaniu lokalnych mechanizmów administracyjnych. Widzimy również, że rodzice mają potrzebę rozmowy o różnicach kulturowych i chcą uzyskać więcej informacji o tym, jak najlepiej wypaść w spotkaniu z urzędnikami w Norwegii.

Marta Frydrych Torkildsen

 

– Czy mieliście już kontakty z osobami, które potrzebowały pomocy w związku z barnevern? Czy zauważyliście pewne prawidłowości lub problemy, które zainspirowały was przy tworzeniu tego projektu?

MFT: – Zanim zdecydowaliśmy się na poradnictwo w ramach projektu, przeprowadziliśmy wywiady z kilkoma rodzinami, a od czasu do czasu otrzymywaliśmy zapytania dotyczące spraw związanych z opieką nad dziećmi bezpośrednio do naszego Centrum Poradnictwa. Osoby, z którymi rozmawialiśmy, same stwierdziły, że są dobrymi rodzicami, a spośród 20 rodzin tylko jedna miała kontakt z barnevern. Pozostałe obawiały się tej instytucji, pomimo że nigdy nie miały z nią kontaktu.

Przyczyna tego lęku często była związana z tym, że rodziny nie rozumiały, jak dostosować się i najlepiej współpracować ze szkołą oraz innymi instytucjami związanymi z dziećmi. Miały również poczucie, że sposób w jaki wychowują dzieci, może różnić się od przyjętego w Norwegii. Jednak nasze doświadczenia oparte są jedynie na kontaktach z dwudziestoma kilkoma rodzinami. Konkluzje są następujące: rodzice, opiekunowie potrzebują więcej źródeł informacji, porad i wskazówek, a także anonimowych, prywatnych rozmów.

 

– Czy możecie podać przykłady pytań, z jakimi zwrócili się do was polscy rodzice?

MFT: – Zaskakująco wiele osób wyraziło obawy i zdenerwowanie tym, że nawet błahy incydent w szkole lub przedszkolu mógłby wywołać zgłoszenie zaniepokojenia służbom opieki nad dziećmi. W konsekwencji rodzice unikają tematu, choć niejednokrotnie mógłby w prosty sposób zostać rozwiązany, chociażby wyjaśnienie wątpliwości w zwykłej rozmowie z nauczycielem. Wielu rodziców zaskoczyła możliwość takiego prostego rozwiązania, bo tak dalece przestraszyli się sytuacji, której nie rozumieli.

Pewna kobieta była bardzo zaniepokojona wiadomością ze szkoły, że dziecko jest źle ubrane. Martwiła się, że pojawiają się następne oskarżenia. Nie odważyła się poruszyć tego w rozmowie bezpośredniej i wysłała wiadomość do nauczyciela za pośrednictwem swojego syna. Okazało się to zupełnie niepotrzebne. Większość rodziców jest powiadamiana o różnych problemach raz lub dwa razy, niezależnie od narodowości.

Inna kobieta opowiadała, że urząd opieki nad dziećmi - barnevern skontaktował się z nią i otrzymała pismo stwierdzające, że sprawa została „zamknięta bez działania”. W tym samym liście było również, zawierające elementy pozytywne i negatywne oświadczenie z przedszkola, które w sprawie było neutralne, ale - co jest normalne w dobrze przeprowadzonej ocenie dziecka - miało na celu pomóc rodzicom. Kobieta nieustannie denerwowała się, że opieka nad dziećmi ponownie się z nią skontaktuje. W tym przypadku wyjaśniliśmy jej, jaką rolę odegrało w sprawie przedszkole i że barnevern nie ma rodzinie nic do zarzucenia. Poradziliśmy jej również, jak może zareagować w przyszłości w przypadku podobnej sytuacji i że zawsze może skontaktować się z nami, jeśli będzie miała więcej pytań.

Pomysł usługi polegającej na poradnictwie pojawił się w wyniku tych rozmów i badań, z którymi mieliśmy styczność. Ponadto prawnicy potwierdzili, że istniała luka na tym obszarze, i że wiele osób odniesie korzyść z tego rodzaju wsparcia, zanim sprawa staje się na tyle poważna, że będzie wymagała porad prawniczych. Celem projektu jest stworzenie systemu, który pomoże rodzicom nabrać pewności siebie, poprzez nabycie dostarczanych przez nas informacji i wymianę doświadczeń. Wierzymy, że można to zrobić, pogłębiając ich kompetencje.

 

Nie możemy zajmować się w ramach projektu poszczególnymi sprawami jako prawnicy, ale wierzymy, że w dużej mierze możemy pomóc tym, którzy kontaktują się z nami, udzielając im dobrych informacji i porad, które zapewnią zwiększenie kompetencji i zrozumienia na etapie sprawy,  kiedy nie przysługuje jeszcze prawo do bezpłatnego prawnika.

Jan Palma

 

– Co jest największym problemem w kontaktach polskich rodziców z barnevern?

MFT: – Trudno to dokładnie sprecyzować. Musimy podkreślić, że istnieje różnica między przypadkami przejęcia opieki, a przypadkami, w których barnevern  zaprasza na spotkanie i bada sprawę.

W przypadku przejęcia opieki, rodzina ma wyznaczonego prawnika lub może poprosić o prawnika, któremu ufa. W Caritas nie możemy pomóc w takich przypadkach inaczej, jak poprzez wyjaśnienie sprawy w języku zrozumiałym dla rodziców, poufna rozmowa, polecenie prawnika, itp. Przypadki, które znajdują się w naszej grupie docelowej, dotyczą rodzin, które z różnych powodów odczuwają strach przed kontaktem z barnevern lub które znajdują się na wczesnym i mniej poważnym etapie sprawy o dobro dziecka.

Z naszego doświadczenia wynika, że te rodziny potrzebują informacji. Powinny zrozumieć, czym jest pismo od barnevern, czym jest zawieszenie (umorzenie). Potrzebują pomocy w zrozumieniu i usystematyzowaniu lokalnych mechanizmów administracyjnych. Widzimy również, że rodzice mają potrzebę rozmowy o różnicach kulturowych i chcą uzyskać więcej informacji o tym, jak najlepiej wypaść w spotkaniu z urzędnikami w Norwegii.

Niestety, nawet najlepsi rodzice potrafią „zamknąć się” i przejść do defensywy, gdy są przestraszeni lub czują się zaatakowani. Otrzymaliśmy również potwierdzenie od osób z wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie opieki nad dziećmi, że brak wzajemnego dialogu może prowadzić  do tego, że sprawy, które nie są poważne, niepotrzebnie eskalują.

W kontaktach z rodzicami będziemy mogli dużo powiedzieć o dialogu i perspektywach kulturowych oraz udzielić dobrych rad, aby rodzina była jak najlepiej rozumiana przez służbę opieki nad dziećmi. Rodzina, która dostanie okazję przedstawienia swojego problemu osobie neutralnej, lepiej zrozumie sytuację, w której się znajduje, a następnie, po przećwiczeniu techniki dobrego dialogu, poczuje się silniejsza, bardziej kompetentna i bezpieczniejsza na spotkaniu z barnevern.

 

 bv_plakat_polsk.png

 

– Obecnie realizujecie początkową fazę projektu, którą jest darmowa pomoc w sprawach dotyczących norweskiego Urzędu Ochrony Praw Dziecka. Pod numerem 22 33 43 61 można umówić się na bezpłatną konsultację w języku polskim. Jaką konkretną pomoc uzyska osoba, dzwoniąca pod ten numer?

JP: – Chcemy, aby skontaktował się z nami każdy, kto ma pytania dotyczące norweskich praw dziecka. Może się zdarzyć, że masz dzieci w norweskiej szkole lub przedszkolu i z jakiegoś powodu obawiasz się, że szkoła zgłosi cię do instytucji opieki nad dziećmi lub może tak być, że służba opieki nad dziećmi wezwie cię na spotkanie, albo że już rozpoczęła badanie sprawy.

Nie możemy zajmować się w ramach projektu poszczególnymi sprawami jako prawnicy, ale wierzymy, że w dużej mierze możemy pomóc tym, którzy kontaktują się z nami, udzielając im dobrych informacji i porad, które zapewnią zwiększenie kompetencji i zrozumienia na etapie sprawy,  kiedy nie przysługuje jeszcze prawo do bezpłatnego prawnika.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz porady i informacji na czacie, aby dobrze poradzić sobie z takimi wyzwaniami w norweskim systemie - nie wahaj się i skontaktuj się z nami! Jeśli ktoś woli spotkanie osobiste w naszej siedzibie w Oslo, przy Storgate 38, również możemy to zorganizować! Ze względu na obowiązujące obecnie przepisy, dotyczące kontroli zakażeń, liczba osób, które mogą przebywać na terenie obiektu jest ograniczona, dlatego prosimy o zrozumienie, jeśli nie dostaniesz terminu spotkania tego samego dnia.

 

Niestety, nawet najlepsi rodzice potrafią „zamknąć się” i przejść do defensywy, gdy są przestraszeni lub czują się zaatakowani. Otrzymaliśmy również potwierdzenie od osób z wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie opieki nad dziećmi, że brak wzajemnego dialogu może prowadzić  do tego, że sprawy, które nie są poważne, niepotrzebnie eskalują.

Martą Frydrych Torkildsen

 

– Kim są osoby, które udzielają pomocy w Caritas?

MFT: – Caritas działa na zasadzie wolontariatu i współpracują z nami wyszkolone osoby, mówiące różnymi językami i mające różne umiejętności zawodowe. Dysponujemy wsparciem psychologów, pracowników socjalnych itp., którzy są związani z nami i naszym centrum.

Pracownicy związani z projektem zadbali o to, aby każdy wolontariusz przechodził regularne szkolenia. Współpracujemy również z byłym pracownikiem opieki nad dziećmi, który w ostatnich latach pracował jako konsultant dla rodzin z różnych kultur przy spotkaniach z barnevern. Dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu potrafi szybko wskazać wyzwania, które mogą wystąpić w danym przypadku, a następnie udzielić konkretnych wskazówek, dotyczących załatwienia sprawy na rzecz rodziny.

Kontaktujemy się również z mającym duże doświadczenie w sprawach dotyczących barnevern uczciwym i empatycznym prawnikiem, oferującym 30 minut bezpłatnych porad w przypadku spraw, w których widzimy, że mogą wystąpić wyzwania prawne.

 

– Czy pomoc można uzyskać tylko w języku polskim, czy też jest ona skierowana również do emigrantów innych nacji?

JP: – Centrum Informacyjno-doradcze Caritas powstało w odpowiedzi na imigrację zarobkową z EU, ale chcemy pomagać najlepiej, jak potrafimy, korzystając z dostępnych zasobów wszystkim narodowościom. Caritas Norwegia oferuje pomoc w 10 różnych językach. Nasi wolontariusze mówią m.in. po polsku, rosyjsku, litewsku, hiszpańsku, angielsku, rumuńsku. Oczywiście można również porozmawiać w języku norweskim i angielskim.

Na koniec chciałbym podkreślić, że jesteśmy instytucją niezależną. Pomagamy rodzinom, poprzez  udzielanie im konkretnych rad i wskazówek, zachowując pełną dyskrecję.

 

 

Najnowsze informacje  na temat seminariów i spotkań znajdziesz na stronie FB Caritasu

 

Poniżej obejrzysz wywiad z prawniczką Gracją Skallerud na temat norweskiego Urzędu Ochrony Praw Dziecka