Wakacje w Norwegii 2020. Część 4: Stiklestad
Stiklestad jest ważnym punktem na mapie dla pielgrzymów przybywających do Norwegii. To miejsce, historycznej bitwy, w której zginął św. Olaf - patron Norwegii. Wizyta w tym rejonie jest znakomitą lekcją historii, podczas której można poznać dzieje Wikingów i początków chrześcijaństwa w Norwegii.
Jeśli chciałbyś się podzielić radami na temat zwiedzania ciekawych miejsc w Norwegii lub przesłać swoje zdjęcia, zapraszam do kontaktu. Chętnie stworzę ten cykl z Wami. Napisz na adres: Marta.Tomczyk-Maryon@katolsk.no
Stiklestad leży w regionie Trøndelag, 96 km na północny-wschód od Trondheim. Najbliższą większą miejscowością jest Verdal.
Olaf II Haraldsson i bitwa pod Stiklestad
Św. Olaf (Olaf II Haraldsson) był królem Norwegii od 1016 do 1028 roku. Prawie cały okres jego panowania stanowił walkę o władzę, którą toczył zarówno z lokalnymi jarlami, jak i uzurpatorami z zewnątrz. Konflikty, które nasiliły się po wprowadzeniu przez Olafa II Haraldssona chrześcijaństwa były tak silne, że musiał on uciekać z kraju.
W roku 1028 Kanut Wielki, król Danii i Anglii postanowił podbić Norwegię za pomocą… przekupstwa. Posłał on swoich ludzi z darami i obietnicami do norweskich lokalnych władców, czym skutecznie wkupił się w ich łaski. Dzięki temu zdobył kraj bez użycia miecza. Olafa zdradzili nawet ci, którzy wcześniej walczyli u jego boku. Musiał się on ratować ucieczką z kraju. W tym czasie biskup Grimkjell osiadł w Oppland, co miało znaczenie polityczne i było potwierdzeniem tego, że królewski biskup nadal reprezentuje w Norwegii nowo utworzony Kościół katolicki.
Razem ze swoim synem i garstką zaufanych ludzi św. Olaf udał się początkowo do Szwecji, a następnie na Ruś, gdzie zamieszkał w Nowogrodzie, u księcia Jarosława i jego szwedzkiej żony Ranghild.
Kanut tymczasem został ogłoszony królem Norwegii, a Håkon Eiriksson, syn jarla Eirika, którego wcześniej, w 1015 roku Olaf wygnał z kraju - namiestnikiem. Jarosław zaoferował Olafowi koronę Bułgarii. Ten jednak odmówił, ponieważ jego celem było odzyskanie władzy w Norwegii.
W tym czasie Olaf, jak podaje autor sagi Heimskringla Snorri Sturluson, modlił się i rozważał, co powinien zrobić. Ostatecznie zdał się na Boga, oczekując jakiegoś znaku. Taki znak przyszedł we śnie.
W roku 1029 Håkon zatonął w drodze powrotnej do Norwegii. Olaf dostrzegł w tym swoją szansę do ponownego przejęcia kraju. Razem z armią, składającą się z Norwegów, Szwedów i Islandczyków, przybył w rejon Trøndelag. Decydująca bitwa rozegrała się pod Stiklestad 29 lipca 1030. Podobno tuż przed tym wydarzeniem Olaf miał sen o tym, że wspina się po drabinie do nieba. Broniąca Trøndelagu armia przewyższała dwukrotnie armię Olafa. Przewodzili im wodzowie Kalv Arnesson, Hårek z Tjøtta i Tore Hund. Św. Olaf zginął na polu bitwy od trzech ciosów, zadanych mu przez trzech możnych: Kalva Arnessona, Torego Hunda i Torsteina Knarresmeda.
Ta śmierć stała się początkiem legendy, a następnie kultu św. Olafa. Jak napisał Lars Roar Langslet w swoim legendarnym wykładzie na temat św. Olafa w 2012 r.: „Ale on (św. Olaf) i jego najlepsi ludzie widzieli również, że porażka nie zawsze jest ostatnim słowem”. Miejsce, w którym wszystko się skończyło, jest jednocześnie miejscem, w którym wszystko się zaczyna.
Znaki pamięci
W miejscu średniowiecznej bitwy można zobaczyć dawne i współczesne symbole pamięci o tamtych wydarzeniach. Jednym z nich jest zbudowany w roku 1180, kamienny, romański kościół Stiklestad. Obecnie należy on do Kościoła protestanckiego.
Niedaleko kościoła Stiklestad można zobaczyć Olavsstøtten - pomnik upamiętniający bitwę pod Stiklestad; został on wzniesiony w roku 1807
Zaledwie kilkaset metrów od pomnika znajduje się sanktuarium Kościoła katolickiego - kaplica św. Olafa (St. Olavs kapell). Została ona zbudowana na podstawie projektu architekta Johna Tverdala i poświęcona 29 lipca 1930 r. Ołtarz i wystrój kaplicy zaprojektowała Marie Knudtzon. W wystroju kaplicy miała swój udział również Sigrid Undset, wybitna norweska pisarka i katoliczka, która wsparła kościół finansowo.
Kaplica św. Olafa
Ołtarz w Kaplicy św. Olafa. Zdjęcie: Jan Erik Kofoed
Każdego roku 29 lipca odbywają się uroczystości ku czci św. Olafa. Zdjęcie: Jan Erik Kofoed
Będąc w Stiklestad można również odwiedzić Kaplicę Świętego Olafa (Hellige Olavs kapell ), która została wzniesiona przez Rosyjski Kościół Prawosławny w Norwegii w 2014 roku.
Jeśli jesteś pierwszy raz w Stiklestad koniecznie wybierz się na Spelet om Heilag Olav nazywaną też Stiklestadspelet, czyli inscenizację historycznej bitwy. Odbywa się ona każdego lata w czasie olsok, (uroczystości poświęconych św. Olafowi, 29 lipca). Inscenizacja jest przygotowana bardzo pieczołowicie i biorą w niej udział profesjonalni aktorzy. Można ją obejrzeć w Stiklestad Nasjonale Kultursenter (Narodowym Centrum Kulturalnym Stiklestad)
Tu możesz kupić bilet na inscenizację, która w tym roku będzie prezentowana w dniach 25, 25, 28 i 29 lipca
Tu strona na FB Stiklestad Nasjonale Kultursenter, gdzie znajdziesz więcej informacji
Na terenie Stiklestad Nasjonale Kultursenter można również zwiedzać stałe i czasowe wystawy poświęcone św. Olafowi, czasom Wikingów i historii regionu.
Aktor Pål Christian Egden jako św. Olaf
Propozycje noclegów
Levender Camping, około 10 km na południowy zachód
W Stiklestad można zobaczyć również pomnik św. Olafa na koniu. Zdjęcie: Jan Erik Kofoed
Więcej na temat św. Olafa przeczytasz tutaj
Tu przeczytasz wcześniejsze części cyklu Wakacje w Norwegii 2020:
Wakacje w Norwegii 2020. Część 1: Pielgrzymka do Hamar
Wakacje w Norwegii 2020. Część 2: Pielgrzymka do Trondheim
Wakacje w Norwegii 2020. Część 3: Oslo - pielgrzymka do Margaretakirken