Klosterlasse powrócił do domu: Msza i odsłonięcie tablicy pamiątkowej w Tønsberg

Wielki jubileusz Klosterlasse w Tønsberg - pełna relacja tylko na katolsk.no

Nie będzie przesadą powiedzieć, że 5 maja 2022 roku wytyczył nowy kierunek w norweskiej historii. Tego dnia oddano należny hołd Klosterlasse – człowiekowi, który z determinacją walczył o przywrócenie katolicyzmu w całej Skandynawii.

Bohaterem dwudniowych uroczystości w Tønsberg był Klosterlasse – wybitny jezuita i niezwykła postać historyczna. Jeśli nie słyszałeś o nim, to nie musisz się tego wstydzić, ponieważ większość Norwegów również nie zna jego historii. 5 maja 2022 roku pierwszy raz po 400 latach od swojej śmierci Klosterlasse został uczczony w rodzinnym kraju.

Tekst i zdjęciia: Marta Tomczyk-Maryon

Nie będzie przesadą powiedzieć, że 5 maja 2022 roku wytyczył nowy kierunek w norweskiej historii. Tego dnia spotkali się przedstawiciele Kościoła katolickiego z Norwegii i Litwy, Kościoła luterańskiego, reprezentanci lokalnych władz oraz zwykli ludzie, aby oddać należny hołd Klosterlasse – człowiekowi, który z determinacją walczył o przywrócenie katolicyzmu w całej Skandynawii.

Mission impossible?

Klosterlasse (1538-1622), czyli Lauritz Nielssøn urodził się rok po utraceniu przez Norwegię niezależności i podporządkowaniu jej Danii. Konsekwencją utraty wolności było przymusowe i często brutalne wprowadzenie protestantyzmu. Część osób, które nie chciały przyjąć nowej religii straciła życie lub została skazana na wygnanie. Protestantyzm był w tamtym czasie religią obcą i nieznaną Norwegom. Wpływy Kościoła katolickiego i jego autorytet były ciągle silne. Księża zostali zmuszeni do przejścia na nową religię, jednak wielu z nich uprawiało tzw. kryptokatolicyzm, potajemnie odprawiając Msze katolickie. W takiej rzeczywistości przyszedł na świat Lauritz Nielssøn - syn kupca z małego miasteczka Tønsberg, który został jezuitą i jednym z najwybitniejszych działaczy Kościoła katolickiego. Przez całe życie żarliwie walczył o przywrócenie katolicyzmu w protestanckiej Skandynawii. Wpływ jaki wywierał na zwykłych ludzi, jak również na koronowane głowy był tak wielki, że Norwedzy wydali zakaz wstępu do kraju jemu i wszystkim jezuitom. Zakaz ten obowiązywał aż do… roku 1956!

Klosterlasse działał w Szwecji i Norwegii, a kiedy zamknięto przed nim bramy rodzinnego kraju, uznając go za persona non grata nauczał i przygotowywał przyszłe pokolenia młodych jezuitów m. in. w Wilnie i Braniewie. To ostatnie miejsce nie jest jedynym polskim wątkiem w historii tego wybitnego jezuity.

Więcej o Klosterlasse przeczytasz TU

Msza żałobna po 400 latach

5 maja o godz. 18.00 w kościele św. Olafa w Tønsberg została odprawiona Msza pontyfikalna żałobna. Głównym celebransem był bp Bernt Eidsvig, który wygłosił również homilię. Swoje kazanie biskup Oslo rozpoczął od wyznania, że nigdy wcześniej nie odprawiał Mszy żałobnej za osobę, która zmarła 400 lat temu.

DSC_0896 (1).JPG

– Śmiem dodać, że zdziwię się, jeśli ponownie otrzymam podobną prośbę – przyznał biskup i dodał - Jednak ta okazja jest wyjątkowa. Kościół katolicki w Norwegii ma niewiele do świętowania z XVI i XVII wieku. Laurits Nielssøn lub pater Norvegus, lepiej znany jako Klosterlasse lub - wśród jego braci - rybak dusz, jest wart uroczystości, nazwy ulicy, seminarium. Trzeba go uczcić za jego naukę, zapał i odwagę, mimo że jego projekt „Kontrreformacja w Norwegii i Szwecji” nie powiódł się. Był to jednak całkiem imponujący projekt (…), który niemal udało się zrealizować.

W swojej homilii biskup postawił również ważne pytania o to, dlaczego Klosterlasse poświęcił swoje życie i talent na walkę z reformacją? Dlaczego nie pogodził się ze zwycięstwem reformacji w Skandynawii? Odpowiedzią była jego wiara i silne przekonanie, że religia protestancka uniemożliwia zbawienie duszy. Na królach i duchownych spoczywała odpowiedzialność za to, aby prowadzić ludzi do Boga i zbawienia.

– Klosterlasse wykorzystał wszystkie dostępne mu środki, aby odzyskać Skandynawię dla wiary katolickiej. To była odważna gra. Złamał prawo, prowadził zakulisową grę na dworze królewskim. Jego celem było zbawienie dusz. Król ze swojej strony brutalnie rozprawił się z wszelką katolicką działalnością – powiedział bp Bernt.

W zakończeniu homilii pojawiło się odniesienie do współczesności, a także podkreślenie roli jaką Klosterlasse odegrał dla Norwegii:

– Na tej Mszy modlimy się za duszę Ojca Norvegusa. Chcemy mu podziękować, że teraz możemy swobodnie żyć naszą wiarą.

Poniżej obejrzysz film z kazaniem biskupa Bertna Eidsviga

Czwartkowa Msza pontyfikalna była nie tylko uroczysta, ale również piękna. Biskupowi towarzyszyło grono duchownych z Norwegii, Szwecji oraz Litwy. Ta różnorodność kulturowa dobrze odpowiadała charakterowi bohatera Mszy, który działał w wielu zakątkach Europy, jednocząc ludzi z różnych kultur pod wspólnym znakiem – Chrystusa.

Ważnym elementem uroczystości była również muzyka, która nie tylko towarzyszyła Eucharystii, ale była również modlitwą, być może tą najbardziej wzniosłą, ulatującą do Boga i naszych serc. Wielkie brawa należą się chórowi z parafii św. Olafa pod przewodnictwem Terese Ranek oraz organiście Sveinowi Erikowi Tandbergerowi.

Cichym aktorem uroczystości było również światło słoneczne, które wpadało przez boczne okna i szeroko otwarte drzwi ceglanego kościoła św. Olafa.

Tu przeczytasz pełen tekst kazania w języku norweskim

Tablica, a właściwie dwie tablice

Pisząc o nowej tablicy Klosterlasse, którą odsłonięto 5 maja po Mszy św. w Tønsberg, należałoby wspomnieć inną tablicę, która znajduje się w Wilnie w kościele św. Jana. Litewska tablica, którą król Harald odsłonił w 1998 roku, stała się inspiracją dla uroczystości norweskich.

– Parafia św. Olafa w Tønsberg pracowała nad planowaniem rocznicy od czerwca 2019 r., kiedy to zorganizowała pielgrzymkę na Litwę, do Wilna, gdzie pochowany jest Klosterlasse - wyjaśnił Sigurd Hereide przewodniczący komitetu oraz jubileuszu.

Od czwartku 5 maja 2022 w rodzinnym mieście Klosterlasse również znajduje się tablica upamiętniająca tę wielką postać. Umiejscowiona została po prawej stronie głównych drzwi kościoła i bezpośrednio po Mszy św. nastąpiło jej uroczyste odsłonięcie, do którego proboszcz parafii św. Olafa - ks. Johannes Vu Manh Hung zaprosił przedstawicielkę ambasady litewskiej panią Ginę Kazlauskiené. Natomiast poświęcenia płyty pamiątkowej dokonał biskup Bernt.

Canción w sali parafialnej

Po tej krótkiej uroczystości wszyscy zebrani zostali zaproszeni do sali parafialnej, gdzie przygotowano kontynuację obchodów. Spotkanie to miało bardziej kameralny charakter. Nie zabrakło tu krótkich oficjalnych przemówień i podziękowań – np. przedstawicieli Kościoła Norwegii. Jednak atmosfera była daleka od oficjalnej pompatyczności. Był to czas na prywatne rozmowy, żarty, dobre jedzenie i muzykę. Potrawy i muzyka wyrażały różnorodność kulturową i powszechność naszego Kościoła, w którym jest miejsce na norweskich chór, pieśni litewskie oraz ogniste wykonanie hiszpańskiej canción. I właśnie w takiej, otwartej i radosnej atmosferze Klosterlasse „powrócił” do swojego rodzinnego domu.

Kto nie kocha pełnych uczucia hiszpańskich piosenek?

W drugim dniu obchodów w Tønsberg odbyło się seminarium, promocja książki i otwarcie wystawy poświęconej Klosterlasse, ale to już temat na inną opowieść, którą wkrótce przeczytacie.

W pontyfikalnej Mszy żałobnej wzięli udział:

Główny celebrans: bp Bernt Eidsvig Can.Reg.

Diakon: Sindre Jacob Bostad

Kapłani:

Fredrik Heiding SJ (Newman Institute, Uppsala)

Mgr. Edmond J. Putrimas (wysłannik arcybiskupa wileńskiego, delegat Konferencji Episkopatu Litwy do katolików litewskich za granicą)

Mgr. Torbjørn Olsen

Ks. Johannes Vu Manh Hung (proboszcz parafii św. Olafa w Tønsberg)

Ks. Ramūnas Norkus (odpowiedzialny katolików mówiących po litewsku w Oslo i Vestfold)

Ks. Reidar Voith (proboszcz w Lillehammer, z Nøtterøy)

Ks. Claes Tande (proboszcz w Sandefjord)

Ks. Johannes Quoc Bjørn Tao Nguyen (kapelan biskupi, rektor seminarium św. Eysteina)

Chór parafii św. Olafa pod dyrekcją kantoraTeresy Ranek

Organista: Svein Erik Tandberg

Ministranci: Ewald Nebelung, Øyvind Oppegård, Tage Nordby Lysgård, Ameer Marbenah, Angelica Simonsen, Hallvard Hareide, Magnus Hareide i Sigurd Hareide

Kolekta: Erling Dahle i sr. M. Karolina Bogoczová CSSE (zakrystianka)

Program uroczystości oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej przygotował komitet parafii św. Olafa. W jego skład weszli: Ola Breivega, Per Evtun, Erling Dahle, Sigurd Hareide i Ellinor Hilberg (sekretarz). Gunnhild Bærø i Anne-Rigmor Stock Evje brały udział w pierwszej fazie pracy nad projektem.