Podwyższenie Krzyża Świętego: ofiara i odrodzenie

„Wobec Krzyża nie można przejść obojętnie, bowiem budził on i zawsze budzi niepokój ludzkiego sumienia. Jest znakiem miłości, która się otwiera na każdego człowieka” (s. Anna Siudak)

14 września obchodzimy w Kościele katolickim święto Podwyższenia Krzyża Świętego. Ten dzień przypomina nam znaczenie krzyża jako znaku ofiary Chrystusa.

Krzyż, na którym Chrystus cierpiał za nasze grzechy jest symbolem chrześcijaństwa. To znak okrutnej śmierci, ale i odrodzenia. Dzisiejsze święto zachęca do zadania pytań, o to jakie znaczenie ma krzyż w naszym życiu. Czy naprawdę jest dla mnie święty? Czy przyznaję się do niego? A może noszę go na szyi jak każdą inną ozdobę? Czym jest dla mnie krzyż?

Relikwia Krzyża Pańskiego

Dzisiejsze święto łączy się z odnalezieniem świętej relikwii – drzewa krzyża, na którym cierpiał Chrystus.

W roku 70 Jerozolima została zdobyta i zburzona przez Rzymian. Efektem tego były wielkie prześladowania chrześcijan, które trwały prawie 300 lat. Dopiero po ustaniu tych prześladowań, gdy nastały spokojniejsze czasy zaczęto szukać relikwii Krzyża Pańskiego. Inicjatorką tych działań była matka cesarza rzymskiego Konstantyna, św. Helena (ok. 248-250). Poszukiwania zakończyły się sukcesem. Historycy spierają się, co do daty tego wydarzenia; najczęściej podając rok 320, 326 lub 330, natomiast jako dzień wszystkie źródła podają 13 albo 14 września.

Odnalezienie Prawdziwego Krzyża, Agnolo Gaddi, 1380

Św. Helena podzieliła krzyż Chrystusa na trzy części, aby ofiarować je głównym ówczesnym ośrodkom chrześcijaństwa: Jerozolimie, Rzymowi i Konstantynopolowi. Z czasem krzyż podzielono na wiele drobnych części, aby każda znaczniejsza świątynia w Europie mogła mieć małą cząstkę tej relikwii.

W związku z odnalezieniem Krzyża Pańskiego zbudowano w Jerozolimie na Golgocie dwie bazyliki: Męczenników (Martyrium) i Zmartwychwstania (Anastasis). Bazylika Męczenników nazywana była także Bazyliką Krzyża. 13 września 335 r. odbyło się uroczyste poświęcenie i przekazanie miejscowemu biskupowi obydwu bazylik. Na tę pamiątkę obchodzono co roku 13 września uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego. Później przeniesiono to święto na 14 września, ponieważ tego dnia wypada rocznica wystawienia relikwii Krzyża na widok publiczny, a więc pierwszej adoracji Krzyża, która miała miejsce następnego dnia po poświęceniu bazylik. Święto wprowadzono najpierw dla tych kościołów, które posiadały relikwie Krzyża, potem zaś dla całego Kościoła Powszechnego.

W 614 r. na Ziemię Świętą napadli Persowie pod wodzą Chozroeza. Zburzyli wówczas wszystkie kościoły, także i kościół Bożego Grobu, a wiedząc, jak wielkiej czci doznaje Krzyż Pana Jezusa, zabrali go ze sobą. Cały świat modlił się o odzyskanie Krzyża Świętego. Po zwycięstwie, jakie cesarz Herakliusz odniósł nad Chozroezem, w traktacie pokojowym Persowie zostali zmuszeni do oddania świętej relikwii (628). Podanie głosi, że kiedy sam cesarz chciał na swoich ramionach zanieść Krzyż Chrystusa na Kalwarię, mógł to uczynić dopiero wówczas, kiedy zdjął swoje królewskie szaty. Jest to legenda, gdyż ze świadectwa św. Cyryla Jerozolimskiego (+ 387) wiemy, że już za jego czasów czcigodną relikwię podzielono na drobne części i rozesłano je niemal po wszystkich okolicznych kościołach.

Ks. Marek Chrzanowski FDP

Krzyżu co bolisz

Krzyżu zatknięty na szlaku
wędrowania naszego
krzyżu z prostego drzewa
jak moje życie
z nieociosanych kamieni
jak moje sumienie
krzyżu co bolisz
w noce nieprzespane
krzyżu którego ramiona
są jak ramiona Chrystusa
przyciągnij mnie do siebie
i pomóż uwierzyć
że jesteś drogą ku życiu

(Niebo i chleb powszedni, 1997)